Ugoda sądowa i pozasądowa: różnice, zasady oraz wzory dokumentów

Ugoda to jeden z najpopularniejszych sposobów rozwiązywania sporów, który pozwala uniknąć długotrwałego i kosztownego procesu sądowego. Dokument ugody może być zawarty zarówno w toku postępowania sądowego (ugoda sądowa), jak i poza nim (ugoda pozasądowa). Każda ugoda, niezależnie od formy, powinna jasno określać strony, przedmiot sporu oraz wzajemne ustępstwa, które strony czynią względem siebie.

Prawidłowo sporządzona ugoda powinna zawierać kilka kluczowych elementów. Po pierwsze, precyzyjne oznaczenie stron wraz z ich danymi identyfikacyjnymi. Po drugie, dokładne określenie przedmiotu sporu i roszczeń, których dotyczy. Najważniejszą częścią dokumentu jest opis wzajemnych ustępstw – to właśnie one stanowią istotę ugody zgodnie z art. 917 Kodeksu cywilnego. Ponadto, w dokumencie należy określić termin i sposób wykonania zobowiązań wynikających z ugody.

Warto pamiętać, że ugoda sądowa ma moc prawną równą wyrokowi sądowemu i stanowi tytuł wykonawczy, natomiast ugoda pozasądowa jest umową cywilnoprawną. Zawierając ugodę pozasądową, można rozważyć jej zawarcie w formie aktu notarialnego z oświadczeniem o poddaniu się egzekucji, co znacząco ułatwi dochodzenie roszczeń w przypadku niewykonania jej postanowień przez drugą stronę.

UGODA POZASĄDOWA

zawarta w dniu ……………………… w ……………………… pomiędzy:
1. ……………………… zamieszkałym/ą w ………………………, PESEL: ………………………, zwanym/ą dalej „Stroną 1”,
a
2. ……………………… zamieszkałym/ą w ………………………, PESEL: ………………………, zwanym/ą dalej „Stroną 2”.

§ 1 Przedmiot ugody

1. Strony oświadczają, że pomiędzy nimi istnieje spór dotyczący ……………………… .
2. Strona 1 zgłasza następujące roszczenia: ……………………… .
3. Strona 2 kwestionuje powyższe roszczenia w całości/części, podnosząc, że ……………………… .

§ 2 Wzajemne ustępstwa

W celu zakończenia istniejącego sporu, Strony dokonują następujących wzajemnych ustępstw:
1. Strona 1 zobowiązuje się do ……………………… .
2. Strona 2 zobowiązuje się do ……………………… .

§ 3 Sposób i termin wykonania zobowiązań

1. Strona 1 wykona swoje zobowiązanie w terminie do ……………………… w następujący sposób: ……………………… .
2. Strona 2 wykona swoje zobowiązanie w terminie do ……………………… w następujący sposób: ……………………… .

§ 4 Skutki zawarcia ugody

1. Z chwilą wykonania wszystkich zobowiązań wynikających z niniejszej ugody, Strony uznają wszelkie wzajemne roszczenia związane z przedmiotem sporu za całkowicie zaspokojone i wygasłe.
2. Strony zobowiązują się do niewyciągania dalszych konsekwencji prawnych związanych z przedmiotem sporu.

§ 5 Postanowienia końcowe

1. Wszelkie zmiany niniejszej ugody wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.
2. W sprawach nieuregulowanych niniejszą ugodą zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego.
3. Ugodę sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron.
…………………………………….
Strona 1
…………………………………….
Strona 2
Strona 1

Różnice między ugodą sądową a pozasądową

Ugoda to porozumienie, w którym strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w celu zakończenia sporu. Jednak w zależności od okoliczności jej zawarcia, może przybierać różne formy prawne.

Ugoda sądowa

Ugoda sądowa jest zawierana przed sądem w toku postępowania. Jej największą zaletą jest to, że ma moc prawną równą wyrokowi sądowemu i po zatwierdzeniu przez sąd stanowi tytuł wykonawczy. Oznacza to, że w przypadku niewykonania jej postanowień, można bezpośrednio skierować sprawę do komornika.

Zawarcie ugody sądowej wiąże się również z korzyściami finansowymi – sąd zwraca stronom 3/4 uiszczonej opłaty sądowej. Ponadto, ugoda sądowa kończy postępowanie, co eliminuje dalsze koszty procesu.

Ugoda pozasądowa

Ugoda pozasądowa to umowa zawierana poza sądem. Jest to zwykła umowa cywilnoprawna, regulowana przepisami Kodeksu cywilnego (art. 917-918 KC). Nie stanowi ona automatycznie tytułu wykonawczego, co oznacza, że w przypadku niewykonania jej postanowień, konieczne będzie wszczęcie postępowania sądowego.

Aby wzmocnić skuteczność ugody pozasądowej, warto rozważyć jej zawarcie w formie aktu notarialnego z oświadczeniem o poddaniu się egzekucji (art. 777 § 1 pkt 4 i 5 KPC). Taka forma nadaje ugodzie charakter tytułu egzekucyjnego.

Jak prawidłowo sporządzić ugodę?

Przedstawiony wzór ugody pozasądowej zawiera wszystkie niezbędne elementy, które powinny znaleźć się w takim dokumencie. Przy jego wykorzystaniu należy pamiętać o kilku istotnych kwestiach:

Precyzyjne określenie przedmiotu sporu

Dokładne opisanie przedmiotu sporu jest kluczowe dla ważności ugody. Należy jasno wskazać, czego dotyczy konflikt oraz jakie roszczenia zgłaszają strony. Im precyzyjniej określony zostanie przedmiot sporu, tym mniejsze ryzyko późniejszych nieporozumień.

Wzajemne ustępstwa

Zgodnie z art. 917 KC, istotą ugody są wzajemne ustępstwa stron. Oznacza to, że każda ze stron musi z czegoś zrezygnować lub do czegoś się zobowiązać. Brak wzajemnych ustępstw może skutkować nieważnością ugody lub przekształceniem jej w inny rodzaj umowy.

Terminy i sposób wykonania zobowiązań

Należy precyzyjnie określić, w jakim terminie i w jaki sposób strony mają wykonać swoje zobowiązania. Jasne określenie tych elementów minimalizuje ryzyko późniejszych sporów interpretacyjnych.

Modyfikacje wzoru

Przedstawiony wzór można dostosować do konkretnej sytuacji. W zależności od przedmiotu sporu, można dodać dodatkowe postanowienia, np. dotyczące kar umownych za niewykonanie zobowiązań, zabezpieczenia wykonania ugody czy szczegółowego harmonogramu spłat.

Pamiętaj, że w przypadku skomplikowanych sporów lub gdy wartość przedmiotu sporu jest znacząca, warto skonsultować treść ugody z prawnikiem, który pomoże zabezpieczyć Twoje interesy i zapewnić skuteczność dokumentu.